Δὲν ἔλεγε ὅλη τὴν ὥρα «ἐγὼ ὁ ἀνάξιος» καὶ τὰ λοιπά… (ψευτοταπείνωση)

Γ.Γ.: Ὁ Γέρων Πορφύριος ἦταν ἕνας σύγχρονος προφήτης.

 K. I.: Πῶς τὸ ἐννοεῖτε αὐτό;

 Γ. Γ.: Τὸ προφητικὸ πνεῦμα, ὄχι μόνο μὲ τὴν ἔννοια τοῦ προορατικοῦ καὶ τοῦ διορατικοῦ χαρίσματος, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἔννοια τῆς προφητικῆς ἰσχύος· ὅπως μιλοῦσαν οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὡς ἔχοντες ἐξουσίαν, ἐν δυνάμει. Ὁ Γέρων Πορφύριος ἦταν πολὺ εὔθραυστος. Ἦταν αὐτό, ποὺ λέει ὁ ἀπό­στολος Παῦλος, ὅτι ἔχουμε τὸ θησαυρὸ στὰ ὀστράκινα σκεύη, «ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσι». Αὐτὸ τὸ σκεῦος τὸ ὀστράκινο, τὸ εὔθραυστο, ἦταν ὁ πα­τὴρ Πορφύριος. Ὑπῆρξαν, βέβαια, περίοδοι, ποὺ ἡ ὑγεία του τοῦ ἐπέτρεπε νὰ εἶναι ὄρθιος καὶ θυμοῦμαι περιπάτους μας, κατὰ τοὺς ὁποίους συζητούσαμε γιὰ πολλὰ θέματα. Ἀλλὰ τὰ τελευταῖα χρόνια οἱ ἀναμνήσεις μου ὅσον ἀφορᾶ τὸ Γέροντα Πορφύριο εἶναι ἀπὸ ἕνα θερμοθάλαμο, θὰ ἔλεγα· ἐννοῶ τὸ δωμάτιό του, στὸ ὁποῖο ὑπῆρχε πάντα ὑψηλὴ θερμοκρασία, γιατί αὐτὴ τοῦ ἦταν ἀπα­ραίτητη γιὰ νὰ κρατηθεῖ στὴ ζωή. Ὁ Γέρων Πορφύριος, ξαπλωμένος στὸ κρεβάτι, πολλὲς φορὲς ἔπαιρνε ὁ ἴδιος ζωὴ ἀπὸ τὴ συζήτηση. Κι ὅταν τοῦ τηλεφωνοῦσαν τὰ πνευματικά του τέκνα, ὕψωνε τὸ χέρι του σὲ εὐλογία, τοὺς εὐλογοῦσε. Σ’ αὐτὸ τὸ δωματιάκι αἰσθανόσουν τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, αἰσθανόσουν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ περιίπταται, αἰσθανόσουν τὸ ἄρωμά του.

Κ. Ι.: Θὰ εἴχατε τὴν καλοσύνη νὰ μᾶς ἀναφέρετε μερικὰ περιστατικά, ποὺ δείχνουν αὐτὴ τὴν ξεχωριστὴ περίπτωση τοῦ «σκεύους ἐκλογῆς», ποὺ ὑπῆρ­ξε ὁ Γέρων Πορφύριος;

 Γ. Γ.: Γιὰ πολλὰ πράγματα ἔχω ἴδια ἀντίληψη, ὅπως γιὰ τὸ διορατικό του χάρισμα, ποὺ ἦταν καὶ τὸ πιὸ γνωστὸ χάρισμά του. Γιὰ παράδειγμα, περιέγραφε διάφορα πρόσωπα καὶ τοποθεσίες ἀκριβῶς, ὡσὰν νὰ τὰ εἶχε δεῖ. Κι ἐμεῖς ἀπορούσαμε.

Κ. Ι.: Εἶχε «τηλεόραση» μέσα του κι ἔβλεπε.

 Γ.Γ.: Ἀκριβῶς. Ἕνα μέλος τῆς οἰκογένειάς μου εἶχε πάει σ’ ἕνα μοναστήρι σὲ κάποιο νησί. Ὅταν γύρισε καὶ πῆγε στὸ Γέροντα, ὁ πατὴρ Πορφύριος ἄρχισε νὰ τοῦ περιγράφει, ὄχι μόνο ἐκεῖνο τὸ μοναστήρι, τὸ ὁποῖο εἶχε ἐπισκεφθεῖ, ἀλ­λὰ καὶ ἄλλα μοναστήρια τῆς περιοχῆς, χωρὶς ποτὲ νὰ ἔχει πάει σ’ αὐτὸ τὸ νησί. Σὲ κάποιο φίλο μου, ὁ ὁποῖος ἤθελε ν’ ἀγοράσει ἕνα οἰκόπεδο, ὑπέδειξε ποῦ ἀκριβῶς θ’ ἀγόραζε τὸ οἰκόπεδο, γιατί αὐτὸς ὁ φίλος μου εἶχε ἕνα πρόβλημα ὑγείας καὶ εἶχε σημασία τὸ ποῦ θὰ ζοῦσε. Ὁ Γέρων Πορφύριος, ὅπως εἶναι γνωστό, μποροῦσε νὰ διαγνώσει ἀπὸ ποιά ἀσθένεια ἔπασχε κάποιος, κάμνοντας μία δική του «ἀκτινογραφία». Ἡ σύζυγός μου εἶχε ἕνα πρόβλημα ὑγείας. Ὁ Γέρων Πορφύριος τῆς ἔπιασε τὸ κεφά­λι κι ἔκανε τὴ σωστὴ διάγνωση. Καὶ μάλιστα, σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις, ὄχι μόνο ἔκαμνε διάγνωση, ἀλλὰ καὶ ὑποδείκνυε τί νὰ γίνει καὶ τί ν’ ἀπο­φευχθεῖ στὴ διάρκεια τῆς θεραπείας.

Κ. Ι.: Ὁ Γέρων Πορφύριος, ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ διορατικό, εἶχε καὶ τὸ προορατικὸ χάρισμα.

Γ. Γ.: Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐκ τῶν προτέρων γνώση· γνώριζε τὴν ἔκβαση μίας ὑπόθεσης. Κι ὅταν τὸν ρωτοῦσες πῶς τὰ γνώριζε ὅλα αὐτά, ἀπαντοῦσε: «Δὲν τὰ λέω ἐγώ, ἀλλὰ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα». Βλέπετε, ἡ ταπείνωσή του ἦταν πολὺ μεγάλη, ἀλλὰ καὶ ἡ ἁπλότητά του ἦταν ἐξίσου μεγάλη. Δὲν εἶχε ψευτοταπείνωση κι οὔτε ἔλεγε, γιὰ παράδειγμα, ὅλη τὴν ὥρα «ἐγὼ ὁ ἀνάξιος» καὶ τὰ λοιπά, ἀλλὰ τὰ παραδεχόταν κι ἔλεγε «αὐτὰ εἶναι χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

 Κ. Ι.: Ἦταν ἕνας ἀληθινὸς νήπιος του Θεοῦ.

 Γ. Γ.: Θὰ ἤθελα, ἄν μου ἐπιτρέπετε, νὰ σταθοῦμε λίγο ἀκόμη στὸ θέμα τῆς ταπείνωσης τοῦ Γέροντος Πορφυρίου. Νὰ σκεφτεῖτε ὅτι ὁ ἅγιος αὐτὸς ρωτοῦσε ἐμένα γιὰ ἕνα χωρίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς: — Τὸ τάδε χωρίο πῶς τὸ ἑρμηνεύεις, κύριε Καθηγητά μου, πῶς τὸ βλέπεις; Ἢ πάλι μὲ ρωτοῦσε: — Εἶναι σωστὴ αὐτὴ ἡ ἑρμηνεία; Στὴ συνέχεια, ὅμως, τῆς συνομιλίας μας, ἔκαμνε παρατηρήσεις ποὺ μὲ ἐξέπλητταν, ὁπότε ἔβλεπα τὸ βάθος τῆς σκέψης του. Ἡ σκέψη του πήγαινε σὲ περιοχές, ποὺ θαύμαζες πῶς πῆγε τὸ μυαλὸ τοῦ ἐκεῖ. Ἐμεῖς οἱ ἑρμηνευτὲς τῆς Ἁγίας Γραφῆς παίρνουμε τὰ στοιχεῖα, χρησιμο­ποιοῦμε τοὺς Πατέρες, χρησιμοποιοῦμε τὸ μυαλό μας κ.ο.κ.. Οἱ παρατηρήσεις, ὅμως, τοῦ Γέροντος Πορφυρίου γιὰ τὴν Ἁγία Γραφὴ ἦταν τέτοιες, ποὺ ἔβλεπες ὅτι τὸν φώτιζε ὁ Θεός, ὅτι τὸν φώτιζε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὥστε νὰ βλέπει ἀπόψεις, ποὺ ἐμεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀσχολούμαστε «ἐπαγγελματικὰ» – τὸ λέω ἐντὸς εἰσαγωγικῶν – ποὺ μᾶς ἀξιώνει ὁ Θεὸς νὰ ἐργαζόμαστε πάνω στὴν Ἁγία Γραφή, δὲν μποροῦμε νὰ συλλάβουμε. Αὐτό, ἀκριβῶς, δείχνει ὅτι ἑρμη­νεία τῆς Γραφῆς δὲν εἶναι ἡ ξηρὴ γραμματικὴ ἢ φιλοσοφικὴ ἢ ἄλλη ἀνάλυση, ἀλλὰ εἶναι ἡ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ διὰ τῆς Ἐκκλησίας βίωση τῆς χάριτος, ποὺ παρέχει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ τὸ ἔχουν οἱ ἅγιοι. Δηλαδή, ἡ ἑρμηνεία εἶναι καρπὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ δίδεται σ’ αὐτοὺς ποὺ πλησιάζουν τὴ Γραφὴ βιωματικά. Χωρὶς τὴν πνοὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὅλες οἱ ἑρμηνεῖες μας, ὅλες οἱ σοφίες μας, εἶναι μωρία ἀπέναντι στὸ Θεό. Ὁ Γέρων Πορφύριος ζοῦσε τὴ Γραφή, ἦταν ὁ ἄνθρωπος τῆς Γραφῆς. Τὰ παρα­­δείγματα, ποὺ χρησιμοποιοῦσε, οἱ κουβέντες του, ὁτιδήποτε ἔλεγε, ἦταν παρμένα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή. Νὰ σᾶς πῶ καὶ κάτι χαρακτηριστικό. Ὅταν κάναμε τὴ μετάφραση τῆς Καινῆς Διαθήκης στὴν ὁμιλουμένη ἑλληνι­κή, θυμοῦμαι τὰ ἐνθουσιώδη σχόλιά του. Μοῦ ἔλεγε μάλιστα ὅτι θὰ ἤθελε νὰ εἶχε πολλὰ ἀντίτυπα νὰ τὰ δίνει στοὺς νέους ἀνθρώπους, ποὺ πήγαιναν καὶ τὸν ἔβλεπαν, διότι εἶχε τὸν καημό, τὸν πόνο, ὅτι πολλοί, ἰδίως οἱ νέοι, δια­βάζουν τὴ Γραφὴ χωρὶς νὰ τὴν καταλαβαίνουν. Φροντίσαμε ἔτσι καὶ τοῦ προ­μηθεύσαμε μερικὰ ἀντίτυπα. Ὅταν ἤσουν μὲ τὸ Γέροντα Πορφύριο, εἶχες τὴν αἴσθηση ὅτι βρισκόσουν ἐνώπιον ἑνὸς ἁγίου καὶ καταλάβαινες πὼς εἶναι ἕνας ἅγιος· ἁπλὸς καὶ ταπεινός.

Κ. Ι.: Ὅπως ἔλεγε κι ἕνας ἁγιορείτης ἐρημίτης, ὁ Ρῶσος ἱερομόναχος Τύχων, κάθε πρωῒ ποὺ ἀρχίζει μία καινούργια μέρα, ὁ Θεὸς εὐλογεῖ ὅλη τὴν Κτίση μὲ τὸ ἕνα του χέρι. Ἀλλά, ὅταν βλέπει ταπεινὸ ἄνθρωπο, τὸν εὐλογεῖ καὶ μὲ τὰ δύο του χέρια.

Γ.Γ.: Ὁ Γέρων Πορφύριος ὅλο δόξαζε τὸ Θεό· τὸ «δόξα σοὶ ὁ Θεὸς» ἦταν στὸ στόμα του, ὅπως κι ἡ εὐχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Ἦταν ὁ ἄνθρωπος τῆς προσευχῆς καὶ τῆς δοξολογίας. Ἡ αἴσθηση τῆς ἁγιότητας εἶναι αὐτό, ποὺ πρέπει νὰ κρατήσουμε ἀπὸ τὸ Γέροντα Πορφύριο. Λέμε ὅτι πρέπει νὰ μιμηθοῦμε τὸ Χριστὸ καὶ ὅτι «ὁ Χριστὸς ἔπαθεν ὑπὲρ ἠμῶν, ἴνα ἐπακολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ». Τὸ νὰ μιμηθοῦμε τὸ Χριστὸ εἶναι μία ἐπίπονη προσπάθεια, ποὺ διαρκεῖ σ’ ὅλη μας τὴ ζωή. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μᾶς ἔχει δώσει τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν βιώσει οἱ ἴδιοι τὴ μίμηση αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ κι ἐμεῖς καλούμαστε πλέον ν’ ἀκολουθήσουμε τοὺς ἀνθρώπους αὐτούς, ποὺ τοὺς στέλλει ὁ Θεὸς σὲ κάθε ἐποχή. Δὲν ὑπάρχει ἐποχή, ποὺ νὰ μὴν ἔχει τοὺς ἁγίους της. Ἡ δική μας ἐποχὴ ἔχει τοὺς μεγάλους ἁγίους της· ἔχει κι αὐτούς, ποὺ δὲν ξέρουμε, καθὼς κι ἐκείνους, ποὺ ξέρουμε λιγότερο. Ὁ μεγάλος αὐτὸς ἅγιος, ὁ Γέρων Πορφύριος, γιὰ τὸν ὁποῖο ἔχουμε ὅλοι ἀκούσει – ἄλλος περισσότερο κι ἄλλος λιγότερο – καὶ ἀρκετοὶ τὸν ἔχουμε ζήσει, εἶναι ἀκριβῶς ὁ ὁδοδείκτης, ποὺ μᾶς δείχνει τὸ δρόμο ποὺ θὰ βαδίσουμε, γιὰ νὰ φτάσουμε στὸ Χριστό. Ἐκεῖνος, ποὺ πάτησε στὰ ἴχνη τοῦ Χριστοῦ κι ἐμεῖς, ποὺ ἀκολουθοῦμε, πατώντας στὰ ἴχνη αὐτά. Ὅταν λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος «μιμηταί μου γίνεσθε καθὼς κἀγὼ Χρι­στοῦ», δὲν τὸ λέει ἀπὸ ἐγωισμό, ἀλλὰ ἀκριβῶς μᾶς λέει: «Ἂν θέλετε κάποιο πρότυπο, ἀκολουθῆστε ἐμένα, γιὰ νὰ φτάσετε τὸ Χριστό». Τὸ ἴδιο πρᾶγμα μᾶς δίνει ὁ Χριστὸς μέσω τῶν ἁγίων του.

Κ. Ι.: Ἄλλωστε οἱ ἅγιοι εἶναι ἡ προέκταση τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἡ βίωσή του.

Γ. Γ.: Θὰ ἤθελα ἐπίσης νὰ πῶ κάτι καὶ γιὰ τὸ θέμα τῶν πρεσβειῶν. Πόσο φτωχοὶ εἶναι οἱ προτεστάντες, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν τὶς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων, διότι οἱ ἅγιοι εἶναι οἱ μεσίτες μας, εἶναι οἱ πρεσβευτές μας κοντὰ στὸ Θεό. Καὶ δὲν θὰ ἦταν ὑπερβολὴ νὰ ποῦμε ὅτι ὅσον ἀφορᾶ τὸ Γέροντα Πορφύριο, ποὺ εἶναι τόσο σύγχρονος κι ἔχει γνωρίσει τὰ πρόσωπά μας, εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ ζητήσουμε τὴν πρεσβεία του καὶ νὰ τὴν ἔχουμε. Γεωργίου Γαλίτη, καθηγητῆ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Ἀπὸ τὸ βιβλίο “Γεροντικὸ τοῦ 20οῦ αἰῶνος“

Άγιος Πορφύριος http://www.porphyrios.net/%ce%b3%ce%b5%cf%8e%cf%81%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%af%cf%84%ce%b7%cf%82-%e1%bd%81-%ce%b3%ce%ad%cf%81%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%81%cf%86%cf%8d%cf%81%ce%b9%ce%bf/